Mijn eerste dagen in Kenya: onderweg naar Eldoret (1)
De dominee in het gangpad van de Eldoret Express vuurt onafgebroken zijn preken af op het nog maar amper
ontwaakte Kenyaanse volk dat zo te zien onaangedaan blijft onder de prediking. De een kletst met zijn buurman,
een ander zit slaperig voor zich uit te staren of is meer geboeid door het ochtendnieuws in de krant.
De dominee
verheft zijn stem, maait met zijn lange armen door de lucht en doet vergeefse pogingen wat drama in zijn stem te leggen,
maar slaagt er niet in emoties of ook maar de geringste blijken van interesse op te roepen.
Na drie kwartier stopt de
oorverdovende waterval van woorden en loopt de dominee met de collectezak door de bus; blijkbaar is de preek afgelopen.
Ik haal opgelucht adem en kan eindelijk toegeven aan de slaap die me al uren parten speelt. De vlucht van Amsterdam
naar Nairobi was niet bepaald de 'pleasant flight' die me door een vriendelijk lachende Kenyaanse stewardess werd toegewenst.
Links naast mij zat een ziekelijke, magere vrouw die de hele vlucht niets at of dronk en regelmatig met braakneigingen
naar het toilet vloog en rechts een corpulente heer met een alcoholkegel die op een gegeven moment bijna op m'n schouder
lag te ronken.
Overijverige horde
Drie uur na vertrek uit Nairobi maken we een tussenstop in Nakuru, na de hoofdstad de grootste stad van Kenya. Vanochtend om
half 7 lagen de meeste Kenyanen nog op een oor en kon ik me in relatieve rust begeven in de straten van Nairobi, maar nu is het land
overduidelijk ontwaakt en op het busstation van Nakuru heerst de chaos die zo typerend is voor die van grote Afrikaanse steden.
Ik heb er meteen de volle aandacht zodra ik m'n witte hoofd buiten de bus laat zien en krijg niet eens de kans al die behulpzame
jongens die buiten staan te wachten te vertellen waar ik heen wil. "Karibu mzungu! How are you?" "Where are you going?!" Dit
laatste blijkt meer een onderdeel te zijn van het welkomstritueel dan vragen waarop een antwoord wordt verwacht; ik wil m'n
mond al open trekken en zeggen dat het niet slecht met me gaat en dat ik een matatu zoek die mij via Njoro en Elburgon naar
Kericho kan vervoeren, als de overijverige horde zich al heeft ontfermd over mijn rugzak en zich door de mensenmassa voortbeweegt.
Ik hol achter de jongens aan want ze moeten toch weten waar ik eigenlijk naar toe wil, anders draait deze tocht nergens op uit.
Opperhoofd
"Deze mevrouw wil naar Njoro!" schreeuwt er een tegen de matatului. Hij heeft blijkbaar toch iets opgevangen. "Nee, ze wil naar Elburgon!"
roept een ander er achteraan. Al mijn pogingen orde te scheppen in deze chaos lopen op niets uit en het lijkt mij verstandig me nu
alleen nog maar bezig te houden met de vraag wie hier eigenlijk het opperhoofd is, zodat ik daadwerkelijk een gesprek aan kan gaan
en te weten kan komen waar deze matatu heen gaat, of niet heen gaat. Opeens is het stil om me heen; de hulpvaardige troepen luisteren
aandachtig mee terwijl ik met de baas onderhandel over de prijs. Zodra er een overeenstemming is bereikt, schiet de jongen die blijkbaar het
meest met mijn rugzak gesjouwd heeft naar voren en eist 200 shilling voor de bewezen dienst. Mijn hoofd staat op dit moment helemaal niet
naar een vermoeiende discussie over het wel of niet geven van geld voor zoiets onbenulligs als het nog niet eens twee minuten dragen van een
rugzak, dus geef ik 'm wat muntjes die ik altijd voor dit soort ongelegenheden in m'n zak heb. Hierover is de jongen natuurlijk vreselijk ontsteld,
maar ik heb hem tenslotte niet gevraagd om zijn bemoeienis en 200 shilling is te belachelijk om over te praten.
Het fenomeen 'Matatu'
"Enough space, madam, no problem!" Ik weet niet waar ik de 'space' moet zoeken en in het halfduister van de matatu kijk ik
hulpzoekend in het rond; is er iemand die me misschien kan helpen? Iemand die mijn rugzak van me over kan nemen zodat ik
tenminste twee handen vrij heb om over alles en iedereen heen te klauteren, zonder mijn evenwicht te verliezen en me een weg
te banen door de wirwar van armen, benen, zweterige lijven, zakken rijst en kinderen op de vloer? Grote, donkere ogen ontmoeten
de mijne, maar niemand doet een poging een millimeter voor me op te schuiven zodat ik gedwongen ben mezelf tussen de passagiers
te storten zonder me daarbij af te vragen of ik per ongeluk niet boven op een kip, een tros bananen of een boodschappentas
terechtkom. Ik ben niet onbekend met het fenomeen 'matatu'; vorig jaar was ik in Tanzania en daar maakten de duizenden Nissanbusjes
of omgebouwde pick-ups de wegen ook onveilig, met als enig verschil dat de Tanzanianen deze voertuigen geen matatu noemen maar
daladala. Er is altijd plaats en dat is wel het voornaamste dat ik er in die drie weken geleerd heb. Altijd kun je mee, al blijft het ook
altijd de vraag hoe je er weer uit komt na afloop van de rit.
Meer matatu's
Naarmate de kilometers vorderen op weg naar Kericho, neemt ook het aantal matatu's toe waar ik continu op over moet stappen om
redenen die voor mij onduidelijk zijn. Ik heb dan ook vrij snel spijt van de alternatieve route die ik heb uitgestippeld. Als ik gewoon in de
Eldoret Express was blijven zitten, had ik deze avond al in Eldoret kunnen zijn maar ik moest zonodig van de gebaande wegen af en daar
moet ik nu voor boeten. Voor al het geduw, geschreeuw en gedoe ben ik nu veel te moe en genieten van de mooie omgeving zit er dan ook niet in.
Geen haast
Molo is een armoedig dorpje waar mannen werkeloos en doelloos rondhangen op de hoeken van de straten en totaal vervuilde kinderen
in de modder spelen. De drukte van de stad kent men niet en zelfs de chauffeur van de zoveelste matatu van vandaag lijkt absoluut
geen haast te hebben. Hij heeft al drie keer de motor gestart en soms een stukje gereden, maar dan komt hij weer een maat van 'm
tegen waar hij vervolgens uitgebreid de laatste nieuwtjes mee uit lijkt te wisselen. Ik merk dat de anders zo aanstekelijke vrolijkheid en
het geduld van de Afrikanen door mijn slaaptekort nu aan effectiviteit dreigt te verliezen. In mezelf zit ik te schelden en te mopperen
op van alles en nog wat en ik heb al helemaal geen zin meer om met mijn buurmannen en -vrouwen de gebruikelijke matatugesprekken aan te gaan.
Technische hoogstandjes
Tot overmaat van ramp begint het ook nog te regenen.
Op zich is dat niet erg, maar gelet op alle mankementen die deze matatu vertoont,
zou de rit naar Kericho nog wel eens een hachelijke onderneming kunnen worden. De linkerruitenwisser doet het prima, alleen heeft deze
niet veel nut aangezien de chauffeur rechts zit. De rechterruitenwisser heeft er ooit ook wel gezeten; de metalen staaf die dwaas mee
zwiept is daar het bewijs van. Zo'n gek zwiepende staaf voor je ogen is ook maar niks, dus maken we een korte stop om deze eventjes
om te buigen zodat hij niet meer de voorruit raakt maar nu - nog dwazer - recht naar voren uitsteekt en daar verder mee zwiept.
Ik zit deze keer voorin en daardoor heb ik prima zicht op alle technische hoogstandjes op en onder het dashboard. Als ik op dit moment
nog een greintje vertrouwen had in deze dodemansrit, is dat nu compleet weggeslagen. De snelheidsmeter staat continu op nul terwijl
we toch echt met een rotgang over het asfalt scheuren. De benzine is op (maar dat klopt niet volgens de chauffeur) en alle wijzertjes die
normaal gesproken iets aanwijzen, hangen werkeloos naar beneden. M'n voet trapt regelmatig op een denkbeeldige rem als we op het
allerlaatste nippertje inhalen en een tegenligger met een noodgang aan komt scheuren en ik knijp m'n ogen dicht als we vrolijk door
enorme kuilen en gaten in het wegdek denderen, waarvan ik dacht dat onze chauffeur z'n best wel zou doen ze te ontwijken.
Regen
Een half uur voor Kericho moet ik weer overstappen in een andere matatu. Even lijkt het erop dat ik nu overgeleverd ben aan een chauffeur
die teveel gezopen heeft, maar gelukkig zijn mijn medepassagiers van mening dat deze matatu écht helemaal vol zit en zijn we genoodzaakt in
de regen te wachten op een volgende matatu.
Natuurlijk puilt ook deze aan alle kanten uit, maar ik zie toch kans om een plekje te veroveren. Naast mij ligt mijn rugzak.
De matatujongens hebben hier iets leuks op bedacht. Of ik even extra wil betalen, want ik hou op deze manier een
kostbare plaats bezet! Ik denk dat het een grap is of de zoveelste poging van vandaag om mij een heleboel shillings afhandig
te maken en ik begin te lachen. Ik doe er nog maar een schepje bovenop zodra ik in de gaten heb dat ik ze hiermee overbluf:
"Zoiets is me in Kenya nog nooit overkomen!" In werkelijkheid voel ik me helemaal niet zo stoer en ik hoop maar dat ze verder
hun mond houden. De rest van de rit blijven de jongens me aanstaren, maar ik doe net of ik niks in de gaten heb en probeer
een glimp op te vangen van de theeplantages. Dikke regendruppels glijden langs de beslagen raampjes naar beneden maar de
frisgroene heuvels lijken zich niets aan te trekken van het sombere weer.
Ongure types
De straten van Kericho zijn door de regen veranderd in modderige glijbanen en het valt niet mee om overeind te blijven met twintig kilo op m'n rug.
Mensen staren me ongegeneerd aan en roepen me na. Wie ben ik, hoe gaat het met mij, waar kom ik vandaan en waar ga ik naar toe? Het klinkt niet onaardig,
maar toch voel ik me hier niet op m'n gemak. Ik ga op zoek naar de Garden Lodge maar van alle vage antwoorden word ik ook niet veel wijzer.
Wat verlang ik hevig naar een simpele kamer met een bed en een slot op de deur! Een paar ongure types duiken wel erg regelmatig op in mijn
buurt en totdat ze voorbij gelopen zijn doe ik net of ik hevig geinteresseerd ben in een verzameling potten en pannen op de markt.
Na tien lange minuten ontdek ik een uithangbord met het opschrift 'Lodge' en ik ga op onderzoek uit.
Ik glibber voorzichtig een stukje naar beneden en het rumoer van de markt sterft langzaam weg.
Bodemprijs
Het hotelletje zonder naam blijkt in feite niet meer te zijn dan een lange, sombere gang met aan weerszijden een eindeloze rij deuren.
Het geheel doet nogal deprimerend aan en net op het moment dat ik me afvraag of er zich nog wel een levende ziel bevindt in dit uitgestorven kot,
wordt de stilte doorbroken. Een vrouwtje op teenslippers komt aangesloft en een beetje onzeker vraag ik haar of ik hier misschien kan overnachten.
"Ja natuurlijk mevrouw, dat kost tweehonderd shilling". Ik kan mijn oren niet geloven maar ik stel geen vragen en besluit niets af te dingen van deze
bodemprijs. De vrouw op teenslippers sloft me voor naar mijn kamer. Blijkbaar zijn we nu bij het sanitair aangekomen want een afschuwelijke stank
walmt de gang op. Ik schenk er geen aandacht aan. Een bed, een halfvergane stoel en een paar teenslippers is alles wat zich in mijn kamer bevindt.
Ik verlos mezelf van mijn loodzware rugzak en val neer op het bed. Nu in slaap te vallen en de volgende ochtend pas weer wakker te worden..!
Maar het is pas vier uur in de middag en ik moet op zoek naar iets eetbaars.
Trofee
Het lijkt wel of Laurent met een trofee door het stadje loopt te banjeren. Aan al zijn vrienden, familieleden en bekenden - en dat zijn er helaas nogal wat -
word ik voorgesteld en we kunnen onze weg pas weer vervolgen als alle verplichte vragen zijn gesteld en door mij beantwoord. Een blanke in Kericho,
dat maken de vrienden van Laurent niet vaak mee! Ze vinden het geweldig dat ik hun woonplaats met een bezoek vereer, maar zijn hevig teleurgesteld
dat ik maar een nacht blijf en morgenochtend zo vroeg mogelijk weer op pad wil. Waarom blijf ik niet langer zodat ze me alles van de stad en van de
omgeving kunnen laten zien? Weet ik wel hoe mooi het hier is en heb ik wel gehoord van 'hun' theeplantages?! Tachtig procent van de thee-export
wordt hier verbouwd!
Vermoeiend
Laurent is de officer van het hotelletje zonder naam en net toen ik op weg wilde gaan, kwam ik hem tegen in de gang. Een
joviale, vriendelijke man die me wel even wegwijs wilde maken in Kericho. Bij nader inzien is hij nogal vermoeiend en ik voel me opgelaten door de
manier waarop hij met me door het stadje sjouwt. Voor hij me het internetcafe wijst, gaan we nog even langs zijn kantoor. Hij moet er nog even
wat regelen en het is toch op de route. Hij neemt er plaats achter een bureautje en begint druk te telefoneren en notities te maken. Ik zit er een
beetje verloren bij en word ondertussen weer aan allerlei mensen voorgesteld die nieuwsgierig om de hoek komen kijken. Laurent probeert een
telefoonverbinding met Nederland te maken zodat ik ze thuis kan vertellen dat het goed met me gaat, maar het lukt niet. Oke, opstappen en
wegwezen dan maar, richting het internetcafe en de markt. Maar Laurent maakt geen aanstalten om op te staan en ik besluit het dan maar over
een andere boeg te gooien. "U heeft het vast heel erg druk en ik leg alleen maar beslag op uw kostbare tijd. Als u het niet erg vindt stap ik op en
dat internetcafe vind ik wel'. Ik put me uit in dankbetuigingen en verontschuldigingen en slaak een zucht van verlichting als ik weer buiten sta.
Ik besluit vanaf nu alles zelf uit te zoeken en iedere toenaderingspoging die ik op mijn weg tegenkom, vriendelijk doch beslist af te kappen.
Naar het busstation
De volgende ochtend sta ik bepakt en bezakt voor het kantoortje om te betalen.
Ik heb twaalf uur aan een stuk geslapen en kan er weer tegen.
Gelukkig is Laurent er niet en neemt iemand anders voor hem waar. Ik heb meer dan genoeg van zijn overdreven vriendelijkheid en een ontmoeting
met hem zou mijn hele reisprogramma van vandaag door de war gooien. "Ik zal u naar het busstation brengen, dan kunt u daar een matatu nemen
naar Kapsabet en daar vandaan eentje naar Eldoret. Vind u dat een goed idee?" Na de ervaring van gisteren sta ik op het punt te bedanken voor de eer,
maar besef op hetzelfde moment dat ik geen flauw idee heb waar ik een matatu kan vinden naar Eldoret en dat het waarschijnlijk verstandiger is om zijn
aanbod aan te nemen. We zijn nog maar net op weg als de man voorstelt om eerst nog even langs Laurent te gaan. Dat betekent minstens een kwartier
lopen met twintig kilo op m'n rug en de wegen zijn nog steeds modderpoelen. Ik begrijp best dat het beleefd is om Laurent even gedag te zeggen,
maar mijn vaste voornemen om rechtstreeks naar het busstation te gaan is hem pas duidelijk nadat ik dit drie keer heb voorgesteld.
Doodsangsten
Deze man maakt het helemaal bont als we op weg zijn naar het busstation. "I married a mzungu!" roept hij lachend naar zijn vrienden. En ik? Ik doe net of ik achterlijk
ben, volg lijdzaam en verlang hevig naar het moment waarop ik niet meer op reis zal zijn. Voor ik arriveer bij het Plateau Hospital moet ik nog vier keer
van matatu wisselen, zit ik zowat op schoot bij een dronken medepassagier die onder algemene hilariteit de matatu wordt uitgezet omdat hij niet weet
wie hij is en waar hij heen moet, doorsta ik doodsangsten als gaandeweg steeds meer snelheidsmaniakken de wegen onveilig maken, overleef ik een
ongelukje waarbij het linkervoorwiel van de matatu terecht komt in een van de kraters in het wegdek en wacht ik een half uur langs de kant van de weg
op vervoer naar het ziekenhuis.
Schoolkinderen staan stil en nieuwsgierig voor de ramen van mijn huisje, hun zwarte neusjes platgedrukt tegen de ruit. Er is een 'mzungu' in Plateau..!
Ik loop naar buiten. De laagstaande zon verwarmt mijn gezicht, vogels zingen een lied en magere koeien grazen in mijn groene tuin. Voorlopig blijf ik thuis.
TERUG NAAR INDEX | LEES VERDER...
|
